Avidya

Ави́дья (sanskr. अविद्या, avidyā^IAST, hərfi tərcümədə "biliksizlik", "məlumatsızlıq") — hind fəlsəfəsində və buddizmdə mərkəzi anlayışlardan biri. Mənası aşağıdakı kimidir:^[1]

• həyatın başlanğıcsız qüvvəsi kimi cəhalət, varlıqları əzab çəkməyə və samsarada yenidən doğulmağa məhkum etməsi.
• həqiqi reallığa birbaşa intuitiv baxışın olmaması.
• şüurumuzun qurtuluş yolunun ən yüksək mənəvi məqsədini görməyimizə mane olan xaosu, saxta olanı gerçək, qeyri-əbədi olanı əbədi, mövcud Mən üçün mövcud olan boşluğu qəbul etməyə məcbur edən xaosu.
• 4 nəcib həqiqəti bilməmək, onları Yolda tətbiq edə bilməmək.

Avidya keçmiş doğuşun cəhalət və xaos içində keçən (karma ilə birlikdə yeni doğuşun səbəbinə çevrilən) bir həyat kimi əsas xarakterik xüsusiyyətini verən bir-birindən asılı olan 12 üzvlü mənşə zəncirinin ilk halqasıdır. Bu mənada avidya insanın hərəkətlərini, sözlərini, düşüncələrini idarə edən və karma yaradan istəklər, xəyallar, çağırışlar, qorxular və s. ilə şüurun bütün həvəsləndirici sahəsidir. Buna görə də, avidya yenidən doğulmuş bir insan üçün on boyunduruq arasında ən güclüsüdür. Ondan yalnız buddizmin müqəddəsləri, 10-cu səviyyəli arhatlar və bodhisattvalar artıq mənəvi yolun sonunda sərbəst buraxılır.^[1]

1. ↑ ^{1 2} Энциклопедический словарь. 2009. АВИДЬЯ.